شبیه‌سازی خطر سیلاب با استفاده از مدل اتومات سلولی بر پایۀ GIS (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز چرچر)

اتومات سلولی ابزاری است برای مدل‌سازی و شبیه‌سازی فرایندهایی که در جهان واقعی رخ می‌دهد؛ این ابزار همچنین در زمینة مدیریت بحران نیز کاربرد دارد. در این تحقیق از اتومات سلولی بر پایة GIS برای شبیه‌سازی سیلاب در حوضة آبریز چرچر در شمال غرب ایران استفاده شده است. نتایج نشان داد بیشترین مساحت حوضة چرچر دارای کاربری مرتع و گروه‏ هیدرولوژیکی خاک D است و نفوذپذیریِ بسیار کمی دارد. ارتفاع رواناب در نیمة شرقی و جنوب شرقی حوضه، به دلیل قابلیت نفوذ کم و شیب زیاد، بالاست. همچنین، خطر سیلاب در مسیر رودخانه و اراضی اطراف آن، به‌ویژه در پایین‌دست جریان، زیاد است؛ به طوری که، علاوه بر کاربری اراضی، خاک، نفوذپذیری، و بارش، عامل شیب تأثیر بیشتری در تولید رواناب در حوضه گذارده است. سرانجام، مقایسة دبی محاسباتی با دبی مشاهداتی نشان داد مقادیر ضریب همبستگی دبی برای دو رویداد مورد بررسی به‌ترتیب برابر 82/0 و 70/0 است و درصد کم خطا نیز نشان‌دهندة کارایی بسیار مدل اتومات سلولی در پیش‏بینی دبی اوج سیلاب و زمان وقوع آن است. بنابراین، استفاده از اتومات سلولی در کنار GIS، علاوه بر سرعت‌بخشیدن به محاسبة رواناب، موجب افزایش نتایجِ دقیق نیز می‌شود.